عملیات بیت المقدس 3

عملیات بیت‌المقدس 3

عملیّات بیت‌‌المقدس 3 در ساعت یک بامداد تاریخ 24/12/66 با رمز مقدس «یاموسی‌بن‌جعفر(ع)» و با هدف آزادسازی ارتفاعات شمال سلیمانیه و پاسخ به شرارت‌های عراق در بمباران مناطق مسکونی، در منطقة عمومی استان سلیمانیه عراق آغاز می‌شود.
رزمندگان نیروی زمینی سپاه پاسداران تحت امر قرارگاه نجف با حمایت مؤثر هوانیروز از محور شمال به سمت جنوب و در عمق 65 کیلومتری خاک عراق به نیروهای دشمن هجوم می‌برند و با درهم‌کوبیدن پایگاه‌ها و محل استقرار دشمن، موفق می‌شوند در نخستین ساعات عملیّات، ارتفاعات اصلی گوجار و هلگان را به تصرف درآورند.
رزمندگان اسلام در این حملة موفّق، پس از کشته و زخمی کردن صدها تن از نیروهای عراقی روستاهای گواراده را آزاد می‌کنند و همچنین موفق می‌شوند پس از عبور از رودخانه‌های کاناگوری، کان‌خان، گواراده، کانی‌داوود و ملکان، در 20 کیلومتری شهر سلیمانیه استقرار یابند.
در این تهاجم، علاوه بر انهدام مقادیر قابل توجهی ادوات سنگین و نیمه‌سنگین دشمن، تداد 1000 تن از نفرات دشمن کشته و زخمی می‌شوند و تداد 60 تن از آنها به اسارت درمی‌آیند. همچنین تیپ 604 پیادة عراق از سپاه یکم منهدم و یک فروند هواپیما هدف قرارگرفته و سرنگون می‌شود.

مرحله دوم عملیّات

رزمندگان نیروی زمینی سپاه‌پاسداران در مرحله دوم این عملیّات با تاریک شدن هوا، هجوم گستردة خود را علیه نیروهای دشمن آغاز می‌کنند، و طی نبردی بی‌امان، ارتفاعات 1460، 1490، 1526، 1680، 1787 را آزاد و پل ارتباطی ارتفاعات اولاغلو و سلسله جبال گوجار را تحت کنترل درمی‌آورند.
واحدهای توپخانه، ضدزره و خط‌شکنان سپاه اسلام، طی این مرحله از عملیّات تعداد دیگری از نیروهای دشمن را به هلاکت می‌رسانند و تعدادی را نیز اسیر می‌کنند. حجم آتشباری قوای اسلام به قدری است که دشمن نمی‌تواند نیروهای پراکندة خود را برای تحرکات و اقدامات بعدی جمع‌آوری کند.

شرح عملیات :
تجارب حاصل از سلسله عمليات هاي انجام شده در منطقه شمال غرب به ويژه عمليات بيت المقدس 2، مبين وجود نوعي تناقض بود. بدين معنا به دليل وجود دورنماي روشن نسبت به آينده، در صورت پيشروي در عمق خاک عراق و غافلگير شدن دشمن نسبت به نيات و اهداف اساسي ايران در اين منطقه، هرگونه «سرعت عمل» در شناسايي، طرح ريزي و اجراي عمليات مي توانست مقدمات کسب پيروزي را با به دست آوردن موقعيت هاي مناسب فراهم سازد.
طرح مانور عمليات
اجراي عمليات روي ارتفاع گوجار بستگي تام به تصرف ارتفاع الاغلو داشت و تصرف الاغلو نيز وابسته به تامين ارتفاع دولبشک بود. به دليل محدود شدن عمليات به تصرف گوجار، مشکلاتي در طرح ريزي عمليات بروز کرد. به همين دليل بحث و بررسي مجدد در اين زمينه منجر به ارائه طرح ها و پيشنهادهاي متفاوتي شد، ليکن با توجه به محدوديت نيرو و امکانات و مهمتر از همه ضرورت تسريع در انجام دادن عمليات، فرمانده کل سپاه مجدداً تصرف گوجار را به عنوان هدف قرارگاه نجف در عمليات بيت المقدس 3 مورد تاکيد قرار داد .بنابر اين تدبير، لشکر 5 نصر ماموريت داشت تا يال يک گوجار را از گرده هلکان تا پايين صخره يي تصرف و تامين کند. لشکر 31 عاشورا نيز در زير صخره يي با لشکر 5 نصر الحاق کند و سپس روي تنگه آمده و خاکريز احداث کند.
همچنين تيپ 35 امام حسن(علیه السلام ) مي بايست قبل از بريدگي يال گوجار روي يال اصلي و يال 2 را تا حداقل سه کيلومتر جلوتر محل جدا شدن يال گاراده تصرف و تامين کند و تيپ 12 قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) ) نيز قله گوجار و قسمتي از يال اصلي را تصرف و تامين کنند.براي پشتيباني هلي کوپتري منطقه، طرح خاصي پيش بيني نشده بود و پشتيباني هوانيروز تنها به گروه هوانيروز کرمان که به مدت پنج ماه در منطقه فعاليت کرده و فشار زيادي را متحمل شده بود، محدود مي شد. استعداد اين گروه هوانيروز در منطقه شامل يک هلي کوپتر 206، چهار هلي کوپتر 214، يک هلي کوپتر کبرا و همچنين يک هلي کوپتر 206 از سپاه بود.
اجراي عمليات
زمان آغاز عمليات ساعت يک بامداد 23/12/1366 تعيين شده بود. نيروها از حوالي غروب تدريجاً از مقر خود در دشت هرمدان به سوي نقاط رهايي حرکت کردند. در اين حال وضعيت جوي نيز رو به تغيير نهاد و تدريجاً بارش برف آغاز شد. مه غليظ منطقه را پوشانده و موجب محدوديت ديد رزمندگان شده بود که همراه با سرماي شديد و حرکت به سمت قله گوجار سختي شديدي را به آنها تحميل مي کرد، طوري که نيروهاي تيپ 12 قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) مسير را گم کردند.
سرانجام به رغم دشواري هاي موجود، نيروها در کليه محورها آمادگي خود را براي اجراي عمليات اعلام کردند و در ساعت يک بامداد عمليات با رمز مبارک «يا موسي بن جعفر(علیه السلام)» آغاز شد. نخست نيروهاي تيپ 12 و سپس نيروهاي لشکر31 با دشمن درگير شدند. نيروهاي لشکر 5 و تيپ 35 همچنان دچار مشکل بوده و به رغم گذشت نيم ساعت از آغاز عمليات، هنوز با دشمن درگير نشده بودند .
در ساعت 10/3 بامداد نيروهاي لشکر31 اعلام کردند که ماموريت خود را به طور کامل انجام داده اند. در نزديکي صبح، لشکر 5 پس از درگيري با دشمن اعلام کرد که هدف خود را با تصرف هلکان تامين کرده است و درگيري روي صخره يي ادامه دارد.تيپ12 قائم که مسير خود را گم کرده بود، پس از روشن شدن هوا قله گوجار را تصرف و تامين کرد. نيروهاي دشمن در سنگرهاي روي گوجار همگي يخ زده بودند و لذا تصرف و پاکسازي آن سنگرها به سهولت انجام گرفت. نظر به اينکه تصرف گرده هلکان دچار مشکل شده بود، از نيروهاي 12 قائم(عجل الله تعالی فرجه الشریف) براي کمک به لشکر 5 نصر استفاده شد.
در زماني که اهداف هنوز به طور کامل تصرف و تامين نشده بود، اخبار واصله از شنود دشمن به قرارگاه نجف حاکي از انتقال نيروهاي کماندويي سپاه پنجم به منطقه و آمادگي آنها براي پاتک بود.با روشن شدن هوا يگان هاي مستقر روي گوجار تيپ 35 و تيپ 12 درخواست هلي کوپتر کردند تا مجروحان تخليه شوند و تدارکات و مهمات براي آنها ارسال شود. ولي محدوديت در تعداد هلي کوپتر و فقدان تور براي اسلينک مهمات و تدارکات مانع از تامين درخواست يگان هاي مذکور شد.با گذشت زمان همچنان تلاش براي تصرف مجدد گرده هلکان و صخره يي متوقف شده و دشمن نيز با توجه به خلاء موجود بين تيپ 35 و لشکر 31 فشار خود را در اين محور متمرکز کرده بود. در چنين موقعيتي، تيپ 12 از يال يک گوجار به سمت يال 2 پيشروي کرد. تخليه مجروحان و اسلينک مهمات و تدارکات با استفاده از هلي کوپتر مهمترين مشکل يگان ها در روز اول بود که کماکان لاينحل باقي ماند.
در شب دوم عمليات، قرار شد نيروهاي تيپ 35 با سرازير شدن به طرف چپ تا نزديک گرده هلکان را تصرف و پاکسازي کنند، لشکر 5 نيز با استفاده از موقعيت تيپ 35، عمليات خود را از آخرين حد تصرف شده به سمت چپ ادامه دهد و با گذشتن از گرده هلکان به سمت صخره يي، در پايين صخره يي با لشکر 31 الحاق کند.ساعت 21 شب23/12/66 عمليات شب دوم آغاز شد، ولي موفقيتي به دست نيامد و تنها لشکر 5 نصر يکي از تپه هاي کوهان شتري نرسيده به گرده هلکان را به تصرف خود درآورد.
همزمان با آغاز عمليات در شب دوم، دشمن به گلوله باران شيميايي در شيارهاي دشت هرمدان که عقبه يگان ها بود، اقدام کرد. اين مساله بر تعداد مجروحان و مشکلات انتقال آنها افزود.عمليات شب سوم در ساعت يک بامداد 25/12/66 آغاز شد. لشکر 31 عاشورا اهداف خود در صخره يي را تصرف کرد. لشکر 5 نصر گرده هلکان را تصرف و تامين کرد و تنها راهکار زير گرده هلکان همچنان مساله داشت و با الحاق نيروها در اين منطقه در حدود ساعت 30/3 بامداد، معضل موجود برطرف شد.

آزادسازی‌ چند ارتفاع‌ بلند در عمق‌ جبهه‌ دشمن‌

عملیات‌ «بیت‌المقدس‌3» بر پایه‌ تجزیه‌ و تحلیل‌ فرماندهان‌ نیروی‌ زمینی‌ سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامی‌ در جریان‌ عملیات‌ بیت‌المقدس‌- 2 که‌ دو ماه‌ پیش‌ به‌ انجام‌ رسیده‌ بود- طرح‌ ریزی‌ شد.
اوضاع‌ جو‌ی‌ منطقه‌ کردستان‌ عراق‌ و بلندی‌های‌ صعب‌العبور محور شمالی‌ جنگ، همچنان‌ نامناسب‌ و سرد و یخبندان‌ بود، ولی‌ اهداف‌ برجسته‌ای‌ که‌ در انجام‌ این‌ طرح‌ پیگیری‌ می‌شد، فرماندهان‌ را برآن‌ داشت‌ تا پیش‌ از فصل‌ گرما و حضور دو چندان‌ نیروهای‌ دشمن‌ در منطقه، تکلیف‌ دو ارتفاع‌ مهم‌ و بلند را به‌ منظور گسترش‌ وضعیت‌ جبهه‌ خودی‌ در شمال‌ شرقی‌ «سلیمانیه» روشن‌ سازند.
این‌ دو ارتفاع‌ «الاغلو» و «گوجار» نام‌ داشت، که‌ دسترسی‌ به‌ هر یک، مستلزم‌ دسترسی‌ و تصرف‌ دیگری‌ بود.
ضرورت‌ اصل‌ آفند و ایجاد زمینه‌های‌ مناسب‌ برای‌ آزادسازی‌ شهر و دشت‌ «حلبچه» عراق، با اجرای‌ عملیات‌ «والفجر10 » سبب‌ شد تا این‌ عملیات‌ در سه‌ محور، در تاریخ‌24 اسفند ماه‌1366 با رمز «یا موسی‌ بن‌ جعفر(ع)» آغاز شود.
ساعت‌1 بامداد نیروها علی‌رغم‌ همه‌ مشکلات‌ و دشواریهای‌ نبرد زمستانی، توانستند با هدایت‌ قرارگاه‌ «نجف» و همزمان‌ با اجرای‌ عملیات‌ «والفجر10» در حلبچه، اهداف‌ مورد نظر را تصرف‌ و تأمین‌ کنند. با وجود آنکه‌ رزمندگان‌ از غروب‌ روز پیش، بتدریج‌ از مقر خود در دشت‌ «هرمدان» به‌ سوی‌ نقاط‌ رهایی‌ حرکت‌ کرده‌ و دچار خستگی‌ راه‌ شده‌ بودند؛ همچنین‌ با توجه‌ به‌ بارش‌ برف‌ و حادث‌ شدن‌ یک‌ مه‌ غلیظ‌ بر منطقه‌ و دامنه‌ها، توانستند قله‌ گوجار را آزاد کنند.
نیروهای‌ عراقی‌ مستقر بر روی‌ این‌ قله‌ همگی‌ در سنگرهایشان‌ یخ‌ زده‌ بودند و بنابراین‌ پاکسازی‌ مواضع‌ آسان‌ صورت‌ گرفت.
در روز دوم‌ عملیات‌ اطلاع‌ حاصل‌ شد که‌ نیروهای‌ تازه‌ وارد کماندویی‌ سپاه‌ پنجم‌ ارتش‌ عراق، قصد دارند به‌ منطقه‌ آزاد شده‌ پاتک‌ کنند، اما علی‌رغم‌ پاتکهای‌ پیاپی‌ و سنگین‌ آنها و نیز مشکلات‌ در ارسال‌ کمک‌ و مهمات‌ و تخلیه‌ مجروحین‌ و شهدا در مواضع‌ خودی، تلاش‌های‌ دشمن‌ و بمباران‌های‌ شیمیایی‌ هواپیماهای‌ عراقی‌ بی‌نتیجه‌ ماند. و در مجموع، با سه‌ شبانه‌ روز درگیری‌ و نبرد سخت‌ با طبیعت‌ خشن‌ و مشکلاتی‌ ناشی‌ از پشتیبانی‌ هوانیروز و نیروهای‌ دشمن، اهداف‌ مورد نظر محفوظ‌ ماند. در عملیات‌ بیت‌المقدس‌3 ، منطقه‌ای‌ به‌ وسعت‌40 کیلومتر مربع‌ از خاک‌ عراق‌ آزاد و یک‌ فروند هواپیما، تیپ‌604 پیاده‌ از سپاه‌ یکم‌ دشمن‌ و شماری‌ سلاح‌ سنگین‌ و نیمه‌ سنگین‌ منهدم‌ و بیش‌ از1180 نفر از نیروهای‌ دشمن‌ کشته‌ و زخمی‌ و اسیر شدند.

نتایج عملیّات:
مناطق و تأسیسات آزاد شده:
سلسله ارتفاعات گوجار.
ارتفاعات 2080 ملکان.
ارتفاعات سه‌گانة هلگان.
روستاهای گواراده و سومر.
قطع یال ارتباطی گوجار به اولاغلو.
تجهیزات منهدم‌شدة دشمن:
یک فروند هواپیما.
مقادیر زیادی سلاح سنگین و نیمه‌سنگین.
یگانهای منهدم‌شدة دشمن:
تیپ 604 پیاده از سپاه یکم.

غنایم:
تعداد زیادی سلاح سبک و نیمه‌سنگین.
تعداد کشته و زخمی دشمن:
بیش از 1100 نفر.
تعداد اسرا:
بیش از 80 نفر.

خلاصه گزارش عملیات

نام عملیات : بيت المقدس3
رمز عملیات : يا موسي بن جعفر (علیه السلام)
منطقه عملیاتی : شمال‌ استان‌ سلیمانیه‌ کردستان‌ عراق‌ – عمق‌ خط‌ شمالی‌ جبهه‌ دشمن‌
محدوده زماني عملیات: 23/12/1366
مدت‌ اجرا3 :روز
هدف عملیات : آزادسازي ارتفاعات شمال سليمانيه عراق ،گسترش‌ وضعیت‌ خطوط‌ خودی‌ در شمال‌ شرقی‌ سلیمانیه‌ عراق‌ و تصرف‌ دو ارتفاع‌ الاغلو و گوجار
نیروهای عمل کننده : سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
تلفات عراق : كشته و مجروح : 1300 نفر و اسير100 نفر
ارگان‌های‌ عمل‌کننده: نیروی‌ زمینی‌ سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامی‌
نتایج بدست آمده عملیات :
سلسله ارتفاعات گوجار، ارتفاعات 2080، ملكان و ارتفاعات سه‌گانه‌ي هلگان، روستاهاي گواراده و سومر، قطع پل ارتباطي گوجار به اولاغلو به دست رزمندگان اسلام افتاد. تيپ 604 پياده‌ي سپاه يكم عراق در عمليات منهدم شد.